Fernando Pessoa i das "MESAJ".

Fernando Pessoa bornis in Lisabon in 13 June 1888. 

Poet portugeze.  Ven zi esis kind zi studis in un Skola Katolik Irlandie in Afrika ov Sud. Deza makenis dat zi fluentmin parlis anglise i zi sama skribis di saina unara poemen in idiom anglise. 

In timp dat zi esis levie zi publikis sola katra verken: tria in idiom anglise i un in idiom portugeze, das poem “Mensagem” (“Mesaj”) dat esas nau publiked ier.  

 

Zi esis un poet kompleks, ki skribis unter divers pseudonimen, bai ktori korespondis diferent personaliten – di kendered eteronimen ov Fernando Pessoa, zu kenderi: Ricardo Reis, Álvaro de Campos, Alberto Caeiro, Bernardo Soares. Ov deza, on povas sageni dat Fernando Pessoa non just inventis poemen men anke inventis poeten.  

 

Zi esis just penta iaren ov alter ven zi perdis das zaina pater, viktim ov tuberkuloz. Um iar efter mirtas anke das zaina klaina brat, durint das zaina unara iar ov live. Das zaina mater gonas mariaji um altre timp mit um diplomat portugeze ki esos plased in Durban, Afrika ov Sud.  

 

Fernando Pessoa makenis di unara studien (xkol elementie i lise) in Durban i zo zi abis um zer dip kontakt mit das idiom anglise. 

 

Apo 1905 zi gonas levi definitivmin in Lisabon. 

Zi beginis um aktivite als kritik literer in 1912, in das magazine literer “A Águia” (Das Egle). Intertimp, zi akompanas das tertulia literer in di Kafen ov Lisabon: unaramin in das Kafe “A Brasileira” (Das Brazilian) i efter in das zaina Kafe favorit, das “Martinho da Arcada”, vo zi skribis i mitis skriberen.  

 

Zi partisipis aktivmin in das magazine literer “Orpheu” dat lanseris das movmin modernist in Portugalia. Zi anke lanseris das magazin literer “Athena”.  

 

Zi mirtis in 30 November 1935.  

 

Unara Singia    

 

Duara Singia 

 

Triara Singia 

 

Katrara Singia   

 

Pentara Singia   

 

Seksara Singia   

 

Septara Singia  

 

Oktara Singia  

 

Noinara Singia 

  

Luigi Pirandello - "Du Lakenas"

      Luigi Pirandello – borned in Agrigento (Italia) in 1867. Zi esis dramturg, poet i romanser. Zi esis un important renovator ov das Teater mit un dip sens ov umor. Das zaina piess mer famoz esas “Seksa personajen in serxia ov un auktor”. Zi risevis das Premie Nobel ov das Literatur in 1934.  

 

Das rakonto ier publiked “Du lakenas” povas abi abed un forte inspirasion in das zaina proper live. In efekt, in 1919, just efter das 1ara veltie krig, Luigi Pirandello sendis das zaina frau zu un sanator. Xi suferis ov jeluzien morbid i alusinasionen. Das separasion ov di mariajed kauzed un dip suferia bai Luigi Pirandelli. Durint zer timp zi kredis dat zi povis ankora lui sorgeni in doma, men xi jame ekzitis das sanator.  

Zi mirtis in das zaina doma in Roma in 10 Desember 1936.  

Eça de Queirós i das Gladka Mirakle

 

Eça de Queirós esis un skriber i diplomat portugeze. Zi bornis in Povoa de Varzim in 25 november 1945. Son ov un Prokurator Reksie, zi studis Dirext in das Universite ov Coimbra, zi esis Administrator ov das Konsil ov Leiria ( polia vo zi skribis “O Crime do Padre Amaro” ( “Das Krime ov das Prister Amaro” ), un ov di mer kendered romansen ov das realism portugeze). 

 

Eça de Queirós esis admited in das karier diplomatik i esis konsul ov Portugalia in Havana, Newcastle, Bristol i Paris, polia vo zi mirtis in das iar 1900.  

 

Di saina romansen mer kendered esas “O Crime do Padre Amaro” ( “Das Krime ov Prister Amaro”), “Os Maias” ( “Di Maia” ) i “A Cidade e as Serras” ( “Das Polia i di Sieren”).  

 

Eça de Queirós anke skribis rakonten. Un ov di saina mer famoz rakonten esas “O Suave Milagre” ( “Das Gladka Mirakle”) nau publiked ier.  

 

William Shakespeare - Das Diskurs ov Mark Antoni

 William Shakespeare

 

William Shakespeare bornis in Aprile 1564 in Stratford Upon Avon, Anglia. Zi esis naala kendered for di piessen ov teater dat zi skribis men zi anke skribis poemen, notamin soneten. Efter zi mariajis, zi gonis zu London i skribis piessen for di teateren ov das polia.  In 1592, alredas zer saina verken  esis esun performed in di Teateren ov London.  Ala das zaina live esis lived inter London i Stratford Upon Avon, vo das zaina familia abis das zaina iem.  

Shakespeare mirtis in 23 Aprile 1616, ven zi esis just 52 iaren ov alter. Men das suksess ov di saina piessen ov Teater nalevis til sodien.  

Un ov di saina unara piessen ov Teater zu esi prezented in London esis “Jules Cesar”. Esas ov deza piess das eksert dat esas prezented ier: das diskurs ov Mark Antoni in das funeral ov Kezar.  

ANTOINE DE SAINT EXUPÉRY - DAS SKRIBER OV "DAS KLAINA PRINS"

 

Antoine de Saint Exupéry, esis un skriber, piktor i pilot ov avionen. Zi bornis in Lyon, Frankia, in das 29 June 1900. Ven zi esis kind, baida das zaina pater i das zaina brat mirtis. Zi probis zu esi admeted in das Skola Naval, men non das suksesis. Men zi enteris in das serviss militer i diverdenis pilot ov avionen. Intertimp, zi beginis zu skribi. In 1931 das zaina romans “Vol de Nuit” ( Flug in das Nait) obtenis um grot suksess.  Zi diverdenis jornalist i makenis reporten in Vietnam, in Moskva i in Ispania durint das Krig Sivil. Deza eksperiensen esis important for das publikasion ov das zaina romans “Terre des Hommes” (Tera ov di Manen) dat risevis das Grot Premie ov Romans ov das Akademia Frankie. Ven di germanien okupis Frankia, durint das Duara Veltie Krig, zi gonis zu Niu Iork, vo zi skribis “Le Petit Prince” (Das Klaina Prins), ilustred mit di saina proper akuarelen.  Dezirun enteri in aksion durint das krig, zi joinis un unite ov rekenderien fotografik (in avion) for das operasion militer “Debarkie ov Provense”. In das 31 Jule 1944 das zaina avion disparisis. Zi esis deklared “Mirted for Frankia”. Das zaina avion esis finded i identifiked (sirka ov Marsilia) just in September 2003.       

            "DAS KLAINA PRINS"  

             Kapitelen 0-5   

Kapitelen 6 - 11

 

Kapitelen 12 - 16  

Kapitelen 17 - 21 

Kapitelen 22 - 27 

   

DAS PATKIN GRIM - Hans Christian Andersen

 7 Februar 2021 

Hans Kristian Andersen

 

Das unara publikasion in das blog “Literatur in Europeze” esas ov das skriber danskie Hans Kristian Anderson: “Das Patkin Grim” .   

 

Hans Christian Andersen bornis in das polia ov Odense (Danskia) in das iar 1805. Zi esis das son ov un xoener. Das família esis zer pauper i ven Hans Christian esis just 11 iaren ov alter zi rimanis orfan von das mirtia ov das zaina pater. Dovered bai di kondisionen ekonomik ov das familia, zi abis zu kuiti das skola i zi verkis als lerner ov tisitor i tailer. Intertimp, zi beginis zu skribi kurt-storien i piessen ov teater. 

 

Ven zi esis just 14 iaren ov alter, zi desidis zu goni zu Kobenaven i zi kontinis zu skribi piessen ov teater. Dua saina piessen arivis bai das and ov un Konseler ov Stat, ki lui oferis un Borsia for Studien, dat lui permetis zu enter niumin in das Skola. Zi esis 22 iaren ven zi kompletis di saina studien.  

 

Apo di studien, zi desidis zu skribi istorien for kinden, bazed in das folklor danskie. Deza istorien abis un enorm suksess i inter des esis di zer famozen “Das Patkin Grim” i “Das Klaina Siren”.  In ala, zi publikis durint das zaina live 156 istorien for kinden.  Zi mirtis in Kobenaven in das 4 August 1875.  

Beginas un niu spazio for Literatur ... in Europeze !

7 Februar 2021 

• Literatur in Europeze... Vi beginas sodien un niu spazio in idiom europeze, deza idiom borned in Santo Tirso men kreared zu esi un idiom for ala di europeanen. Vi esas naala europeanen i vi volas abi das eksperiens ov parli um idiom praviemin european. Europeze non esas um idiom artifisiel, perke esas naturelmin derived ov di diferent idiomen european. Men un idiom, for ekzisti, nodigas zu abi literatur. Literatur prodused in Europeze men anke literatur prodused in di divers idiomen ov Europa i tradused in Europeze. I das literatur european esas zovel rix i divers, esas sertenmin un literatur dat meritas zu esi tradused in unzer idiom european. Sikertmin, abas zer verken literer dat vi non povos monstri ier, dovered bai direxten ov autor. Iedok, on abas zer verken dat esas in das domen publik. Zo, di tradusionen monstred esos ala ov verken dat alredas esas in das domen publik. Esos un grot eforsia zu tradusi i publiki verken literer in Europeze. Men sertenmin das esas vert. In deza paj vi senos i leros kilka grot verken ov grot skriveren European… nau in Europeze !     
• 
  
• 
  
• "Sodien, mer dekat jame, bai das ende ov das zaina long serxia, das kultur european esas in un nesesite urjent ov un langaj komun dat povis kuri di saina frakturen linguistik.  Iedok, bai das sama timp, Europa nodigas zu rimani fidel bai das zaina vokasion istorik als das kontinent ov diferent idiomen, ieder ov ktori, sama das mer periferik, rimanas das midel bai ktori das genio ov un partikuler grup etnik se ekspresas, als testimonie i veikul ov un tradision milaranie. Esas posibla zu rekonsili das nesesite ov un langaj komun i das nodigia zu defendi eritajen linguistik?”,  Umberto Ecco, “The Search for the Perfect Language”, Blackwell, 1995, pajen 344-345